Juristentaal

Juristentaal

Afgelopen mei presenteerde taalwetenschappers van de Universiteit Utrecht een onderzoek. De conclusie van dat onderzoek was dat hypotheekakten behoren tot de moeilijkste teksten in het Nederlandse taalgebied. De reden daarvan is het gebruik van lange woorden, lange zinnen, veel informatie per zin, moeilijke woorden en juridische begrippen.

Zelf ken ik het taalgebruik in die hypotheekakten en andere akten. Wanneer mijn cliënten bij mij een akte komen tekenen, stel ik ze dan ook gerust dat ik die akte niet zomaar ga voorlezen of opratelen. In plaats daarvan neem ik liever de tijd om in gewone taal uit te leggen wat er met die akte wordt bedoeld.

Kan dat dan niet eenvoudiger? Bij het maken van akten en het schrijven van brieven betrap ik mij soms ook op ouderwets taalgebruik en lange zinnen, en probeer ik dat te vermijden. Aan de andere kant is een akte een juridisch document dat ook juridisch sluitend moet zijn. Daarbij moeten begrippen niet op meerdere manieren zijn uit te leggen.

Zo kwam ik een testament tegen dat bedoeld is om zo makkelijk mogelijke taal te gebruiken. In dat testament stond een regel dat bij overlijden de partner alle “spullen” zou krijgen. Nu is “spullen” geen term die in het wetboek voor komt. Als jurist vraag ik mij dan af of met spullen alleen inboedel wordt bedoeld of ook recht geeft op een woning en het saldo van een bankrekening? De betekenis van juridische begrippen is in wetten uitgewerkt en soms zijn er meerdere procedures gevoerd om uitleg te krijgen over die betekenis. Door die juridische begrippen in overeenkomsten te gebruiken, wordt in feite die hele uitleg in de overeenkomsten meegenomen.

Een andere reden waarom juridische teksten zo lang en uitgebreid zijn, is dat het vaak lastig is om een goede sluitende regeling te maken.

Als een cliënt mij in een paar zinnen vraagt een regeling op papier te zetten, kan het soms een paar uur duren om een regeling vast te leggen. In die regeling moeten namelijk ook andere zaken worden meegenomen dan wat er misschien in eerste instantie tussen de partijen is besproken. Bijvoorbeeld het geval dat de partijen zich niet aan de afspraken houden of het overlijden van een van de partijen waardoor zich een andere situatie voordoet dan eerst gedacht.

Om op een goede en duidelijke manier de bedoeling van partijen op papier vast te leggen is dan ook een van de lastigste dingen van het beroep als jurist.

Het vermijden van onnodig ouderwets taalgebruik en lastig leesbare teksten blijft daarbij een aandachtspunt.