Een testament met een Tweetrapsbepaling is een bijzonder soort testament.
Het is een soort tweetraps-raket: bij de 1e Trap bepaal je naar wie je erfenis gaat wanneer je overlijdt en bij de 2e Trap bepaal je naar wie dat vermogen gaat wanneer die erfgenaam vervolgens overlijdt. Een voorbeeld: Je benoemt je kind tot erfgenaam en als dat kind overlijdt moet het vermogen door naar de kleinkinderen en dus niet naar de partner van het kind.
Ik hoor wel vaker van ouders dat zij zo’n tweetrapsbepaling in hun testament willen opnemen, maar die bepaling heeft grote gevolgen voor de erfgenamen. Als ouder ben je namelijk flink “over je graf heen aan het regeren”.
Meestal bespreek ik in die situatie wat er gebeurt als het kind overlijdt. Zoals eerder genoemd eindigt op dat moment de positie van het kind als erfgenaam en worden op dat moment de kleinkinderen de erfgenamen. Vaak heeft het kind het vermogen dat het heeft geërfd tijdens zijn/haar leven weer geïnvesteerd in eigen vermogen. Zoals bij de aankoop van een woning of aflossing van een gedeelte van de hypotheek. Door het overlijden van het kind moet het geïnvesteerde vermogen verplicht door naar de kleinkinderen. Het gevolg daarvan kan dus zijn dat de woning die de partner bewoont eigendom wordt van de kleinkinderen of dat de partner een flink bedrag moet financieren om de kleinkinderen uit te kopen om het huis te behouden.
Naast deze ongewenste gevolgen heeft de Tweetrapsbepaling diverse verplichte en vrij dwingende voorwaarden:
– Het kind moet het geërfde vermogen apart houden van het eigen vermogen, aangezien de Tweetrapsbepaling geen werking heeft op het eigen vermogen dat het kind zelf opbouwt;
– Er moeten dus duidelijke beschrijvingen worden gemaakt wat precies het vermogen is dat het kind heeft geërfd, wat daar ieder jaar mee is gebeurd (Is dat geïnvesteerd in andere vermogen; Is daarvan geleefd en opgemaakt of is dat nog in dezelfde vorm aanwezig?) en wat van het vermogen over is gebleven wanneer het kind overlijdt.
– Het kind heeft de verplichting jaarlijks via die beschrijvingen opgave te doen aan de kleinkinderen van het aanwezige vermogen en is ook verplicht op verzoek de kleinkinderen te tonen dat die goederen nog steeds aanwezig zijn.
– Wanneer het kind is overleden zal de partner de goederen die vallen onder de Tweetrapsbepaling moeten afgeven aan de kleinkinderen en van de goederen die er niet meer zijn bewijzen dat die zijn opgemaakt of verloren zijn gegaan.
Dit alles bij elkaar is een flinke verplichting die het kind en de partner hebben tegenover de kleinkinderen. Als die onderlinge verhoudingen goed zijn is dat nog wel te doen, maar als de verhoudingen gespannen zijn, dan kunnen die verplichtingen een flinke molensteen zijn om de nek van het kind en de partner. Dus voordat die bepaling in het testament wordt opgenomen, moet goed worden bekeken of het testament later wel een werkbare situatie zal opleveren.
