Een ouder kan een testament opmaken waarin hij/zij een kind onterfd.Waar komt dat gezegde dan vandaan? Wanneer een kind is onterfd, dan heeft dat kind volgens de wet namelijk toch recht op een gedeelte van de erfenis. Dat heet: de legitieme portie. Die legitieme portie is de helft van het deel dat het kind volgens de wet zou krijgen zonder onterving.
Stel een ouder overlijdt en laat zijn echtgenote en 3 kinderen achter, waarbij hij 1 kind heeft onterfd. Normaal zouden de echtgenote en 3 kinderen, ieder een kindsdeel erven van 1/4e van de erfenis. Nu 1 kind is onterfd zal dat kind niet recht hebben op 1/4e deel, maar op 1/8e deel van de erfenis.
In de situatie waarbij er nog een echtgenote is, zal er over het algemeen een langstlevende regeling gelden, zodat al het bezit eerst naar die echtgenote gaat. Dan zal pas aan de kinderen worden uitgekeerd na het overlijden van die echtgenote. Dat geldt ook voor het uitkeren van de legitieme portie aan het onterfde kind.
Overigens geeft een legitieme portie alleen recht op uitbetaling van een bedrag in geld.
Door de legitieme portie wordt het onterfde kind namelijk een schuldeiser van de erfenis en geen mede-eigenaar van het bezit. Stel dat er een woning behoort tot een erfenis en de erfgenamen gaan die woning onderling verdelen, dan kan het onterfde kind niet eisen dat hij/zij de woning kan overnemen uit de erfenis.
Wanneer een kind is onterfd dan krijgt het niet automatisch recht op de legitieme portie.
Het kind moet daarvoor binnen 5 jaar na het overlijden een beroep doen op de legitieme portie bij de erfgenamen of bij de executeur (wanneer die is benoemd om de erfenis af te wikkelen). Komt het onterfde kind niet op tijd in actie dan heeft hij/zij geen recht meer op die legitieme portie.
Voor de berekening van het geldbedrag van de legitieme portie wordt in principe gekeken naar de waarde van de erfenis op het moment van het overlijden. Dus latere waardestijging of waardedaling van het bezit tellen niet mee voor de hoogte van de legitieme portie.
Wel wordt er gekeken of er door de overleden ouder eerder schenkingen zijn gedaan. In bepaalde gevallen – zoals schenkingen aan andere kinderen – moet het bedrag van die schenkingen bij de waarde van de erfenis worden opgeteld om de legitieme portie te berekenen. Er zal daarvoor overigens wel duidelijk bewijs moeten zijn dat die schenkingen zijn gedaan.
